Geef haat geen macht
Wat betekent de komst van een extreemrechts kabinet voor de aanpak van de klimaatcrisis, de klimaatbeweging specifiek en de activistische beweging in het algemeen? Daarover sprak ik op de demonstratie van Platform Stop Racisme ‘Geef Haat Geen Macht’ op zondag 17 maart 2024.
Wat betekent de komst van een extreemrechts kabinet voor de aanpak van de klimaatcrisis, de klimaatbeweging specifiek en de activistische beweging in het algemeen? Daarover vroeg Platform Stop Racisme me vandaag iets te zeggen, en dat zal ik zo doen. Maar het voelt raar een verhaal over dit kabinet te beginnen bij de klimaatcrisis. Want já, dit kabinet gaat invloed hebben op klimaatbeleid en ja dit kabinet gaat invloed hebben op de klimaatbeweging, maar in eerste instantie zal het niet de aanval openen op de klimaatbeweging, maar op de ruim één miljoen Nederlandse moslims en op de mensen die niet in Nederland geboren zijn maar hier om wat voor reden dan ook later naartoe zijn gekomen. En het is aan ons allemaal om solidair met hen te zijn. Of we nou actief zijn in de anti-racismebeweging, de vakbond of de klimaatbeweging. Dat is waarom we hier vandaag staan.
Dus wat betekent de komst van een extreemrechts programmakabinet voor de klimaatcrisis, de klimaatbeweging en de bredere activistische beweging?
Het is duidelijk hoe het extreemrechtse programma eruit ziet als het gaat om het bestrijden van de klimaatcrisis. De PVV is hét voorbeeld van klassieke klimaatontkenning. Volgens Geert Wilders veranderde het klimaat altijd al, heeft de mens daar maar minimale invloed op en zouden alle klimaatmaatregelen per direct geschrapt moeten worden. De BBB doet aan klimaatontkenning 2.0. Ze erkent dat er door de mens veroorzaakte klimaatverandering bestaat, maar ontkent de ernst van de crisis en wil maatregelen, zeker als die agro-multinationals raken, zo lang mogelijk uitstellen. Ook de VVD zet zich als lange arm van het grootkapitaal in om serieus klimaatbeleid te vertragen. Wanneer zij iets wil doen gaat dit om technische oplossingen die óf veel te laat komen, óf nog niet bewezen zijn. NSC wil zich tot slot over het klimaat vooral niet teveel uitspreken. Daar hebben we in dit kabinet dus ook geen bondgenoot aan. Een extreemrechts programmakabinet van hele en halve klimaatontkenners, dat slechts opkomt voor de belangen van de fossiele elite. Dat is waar Nederland op een cruciaal moment in de klimaatstrijd mee te maken krijgt.
Het is ook duidelijk hoe het extreemrechtse programma eruit ziet als het gaat om de omgang met de klimaatbeweging. Het eerste vragenuur in de Tweede Kamer van dit jaar werd door de PVV, VVD en BBB aangegrepen om voor een hardere aanpak van klimaatactivisten te pleiten. Toen Rutte-IV nog missionair was probeerde Yeşilgöz als Minister van Justie al alles te doen om klimaatactivisme te criminaliseren, maar werd ze wellicht nog enigszins afgeremd door andere kabinetspartijen. Inmiddels heeft ze samen met het Openbaar Ministerie een statement uitgedaan dat activisten die het demonstratierecht in haar ogen 'misbruiken', harder zullen worden aangepakt. Ze richt ze hiermee specifiek op de wegblokkades van Extinction Rebellion, maar uiteindelijk raken deze maatregelen natuurlijk alle activisten. Het is goed mogelijk dat een extreemrechts programmakabinet in navolging van bijvoorbeeld Engeland een nieuwe wet zal introduceren om demonstranten te criminaliseren.
Daarmee komen we op de derde vraag. Wat betekent de komst van een extreemrechts programmakabinet voor de bredere activistische beweging?
Zowel wat we als sociale beweging doen als waar we voor staan ligt met een extreemrechts programmakabinet onder vuur. Het recht om te demonstreren zal in praktische en juridische zin worden beperkt. Lokale cowboy-OM-ers en burgemeesters zullen zich vrijer voelen activisten te vervolgen en protesten te beperken en extreemrechtse groepen zullen makkelijker de straat op gaan. De beste manier om hier als beweging weerbaar tegen te zijn is onderlinge solidariteit. We hebben elkaar keihard nodig.
Ook onze politieke inhoud staat onder vuur. Dit kabinet zal proberen het weinige sociale beleid dat het neoliberale tijdperk heeft overleefd te beëindigen, klimaatbeleid zoveel mogelijk af te remmen en migratie te stoppen. Recente ervaringen in de Verenigde Staten, Polen en Hongarije leren dat de aanval in dit geval de beste verdediging is. Om gemarginaliseerde groepen en linkse verworvendheden te beschermen zullen we niet, zoals parlementair links vaak doet, op de milimeter politieke compromissen moeten zoeken, maar naar voren stappen met een krachtig eigen verhaal. Een verhaal dat radicaal inclusief is, uitgesproken sociaal, diepgroen en gaat over het democratiseren van de overheid én de economie. Als we daar krachtige campagnes op voeren zullen we die misschien niet altijd winnen, maar laten we tenminste het speelveld niet bepalen door extreemrechts. Dan kunnen we de ergste maatregelen tegenhouden, ook met dit kabinet soms overwinningen behalen en bouwen aan de meerderheiden die we in de toekomst nodig hebben om écht te winnen.
Met een extreemrechts programmakabinet zal klimaatbeleid nog verder stil komen te liggen, klimaatactivisme en de bredere beweging verder worden gecriminaliseerd en sociaal beleid worden afgebroken. Het is aan ons om daartegen in verzet te komen. Schouder aan schouder, in solidariteit.